Τα παράσιτα ειναι μικροοργανισμού που ζουν, αναπτύσσονται και αναπαράγονται σε βάρος άλλων οργανισμών, τους ξενιστές τους. Τα παράσιτα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα ενδοπαράσιτα που ζουν στο εσωτερικό του σώματος των ζώων δηλαδή σε διάφορα εσωτερικά όργανα, και τα εξωπαράσιτα που ζουν εξωτερικά του οργανισμού, δηλαδή στην επιφάνεια του σώματος του, στο δέρμα. Για παράδειγμα, ενδοπαράσιτα είναι τα “σκουλήκια” του εντέρου, ενώ εξωπαράσιτα είναι οι ψύλλοι, τα τσιμπούρια, οι σκνίπες και οι μύγες. Αρκετά είναι πολύ μικροσκοπκά και άρα αδύνατο να τα εντοπίσει κανείς με γυμνό μάτι, ενώ άλλα είναι μεγαλύτερα και μπορεί κανείς να τα δει αν παρατηρήσει προσεκτικά.
Τα ζώα, κατοικίδια και άγρια μολύνονται με διάφορους τρόπους. Αυγά των παρασίτων, προνύμφες και ενήλικα παράσιτα υπάρχουν παντού στην φύση όπως στο χώμα, στα κόπρανα άλλων ζώων που πέφτουν στο χώμα. Έτσι τα ζώα περπατούν και στην συνέχεια γλείφονται για να καθαρίσουν το σώμα τους με αποτέλεσμα να καταπίνουν τα παράσιτα. Επίσης, πολλά παράσιτα, σεμια προσπάθεια να φτάσουν στον ξενιστή τους μπαίνουν σε διάφορα έντομα τα οποία μπορεί να είναι θήραμα του ξενιστή πχ μύγες, πεταλούδες, κατσαρίδες, σαύρες, ποντίκια. Ακόμα και τα κατοικίδια μπορούν να μολυνθούν από παράσιτα παρά του ότι δεν έχουν πρόσβαση στο χώμα. Οι άνθρωποι μεταφέρουν με τα παπούτσια ή τα ρούχα τους αυγά παρασίτων μέσα στο σπίτι. Τα κατοικίδια θα περπατήοσουν στο ίδιο πάτωμα και στη συνέχεια θα γλύυωουν το τρίχωμα τους για να καθαρισούν. Επίσης, μύγες, κουνουπια και κατσαρίδες μπορεί κανείς να συναντήσει και εντός του σπιτιού. Εξωπαράσιτα ή αυγά εξωπαρασίτων μπορεί να μεταφέρει ο άνθρωπος με τα ρούχα του, τα παπούτσια, με λουλούδια ή αντικείμενα που μπορεί να φέρει στο σπίτι. Άρα δεν είναι ακατόρθωτη μόλυνση των κατοικιδίων αυτών και δεν πρέπει να αγνοείται ο κίνδυνος αυτός για αυτά τα ζώα.
Τα παράσιτα δεν είναι τρομακτικά μόνο στην όψη αλλά και στο τι μπορεί να προκαλέσουν στον οργανισμό τον οποίο παρασιτούν. Αρχικά, προκαλούν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος των κατοικιδίων καθιστώντας τα ευάλωτα σε διάφορες ασθένειες. Επίσης, αρκετά παράσιτα μεταδίδουν σοβαρές και θανατηφόρες ασθένειες στα ζώα, όπως οι σκνίπες που μεταδίδουν την Λεϊσμανίαση στον σκύλο, τα τσιμπούρια που μεταδίδουν την Ερλιχίωση στον σκύλο, οι ψύλλοι που μεταδίδουν το Μυκόπλασμα στις γάτες κ.ο.κ. Εκτός από ενόχληση στους ξενιστές τους, τα παράσιτα προκαλούν βλάβες στα όργανα τα οποία παρασιτούν δημιουργώντας για παράδειγμα ηπατική ανεπάρκεια σε περίπτωση που εντοπίζονται στο ήπαρ, αναιμία, μείωση της απορροφητικότητας των τροφών από το έντερο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διατροφικές ελλείψεις παρά του ότι το ζώο τρέφεται σωστά. Αρκετοί σκύλοι και γάτες, μπορεί να εμφανίσουν αλλεργία λόγω παρασίτωσης τους από ψύλλους με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκτεταμένα και σοβαρά δερματικά προβλήματα στα ζώα αυτά. Αυτά, βέβαια είναι ενδεικτικά μερικά από τα πολλά προβλήματα που δημιουργούν τα παράσιτα στους ξενιστές τους.
Τα συμπτώματα που προκαλούν τα παράσιτα στα κατοικίδια εξαρτόνται κυρίως από το είδος του παρασίτου, τον αριθμό των παρασίτων στον οργανισμό του ζώου, τα όργανα στα οποία εντοπίζεται το παράσιτο και την γενικότερη υγεία του ξενιστή. Τα ενδοπαράσιτα μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταρραχές όπως διάρροια, κοπροφαγία, έντονο γλύψιμο ή τρίψιμο του πρωκτού, δυσπεψίες που συνοδεύονται με φουσκωμένη κοιλιά, αέρια. Επίσης, σε περίπτωση που εντοπίζονται σε άλλα εσωτερικά όργανα όπως καρδιά ή πνευμονες, τα ζώα μπορέι να εμφανίσουν βήχα, κόπωση, να είναι ευάλωτα σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Ενώ στις περιπτώσεις που τα παράσιτα μπορεί να εντοπιστούν σε άλλα όργανα όπως ήπαρ, νεφροί, μάτια τα συμπτώματα είναι αντίσοιχα του οργάνου που παρασιτείται. Από την άλλη, τα εξωπαράσιτα μπορεί να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα, έντονη τριχόπτωση, κνησμό, αναιμία, ωτίτιδα, πληγές στα αυτιά κ.α.
Η διάγνωση της παρασίτωσης ενός κατοικιδίου κάποιες φορές μπορέι να γίνει με μια απλή επίσκεψη στον Κτηνίατρο, ενώ κάποιες άλλες φορές μπορεί το ζώο να χρειαστεί να υποβληθεί σε εξειδικευμένες εξετάσεις για εντοπισμό των παρασίτων όπως κοπρανολογική εξέταση, εξετάσεις αίματος, μικροσκόπιση αίματος, ορολογικές εξετάσεις, PCR, ακτινογραφίες κ.α. Σίγουρα, όσο πιο ακριβές είναι το ιστορικό που αναφέρει ο κηδεμόνας του κατοικίδου στον κτηνίατρο βοηθά τον Κτηνίατρο να προσανατολίσει τη διαγνωστική πορεία που θα ακολούθησει και ποίες εξετάσεις κρίνονται αναγκαίες για να καταλήξει στην οριστική διάγνωση του είδους του παρασίτου και άρα της θεραπείας που θα πρέπει να ακολουθήσει το ζώο.
Η θεραπεία είναι ειδική για κάθε είδος παρασίτου ξεχωριστά. Ο Κτηνίατρος έχοντας εικόνα της διάστασης της παρασίτωσης του ζώου, των πιθανών νοσημάτων που έχουν μεταδοθεί στο ζώο από τα παράσιτα, των βλαβών που έχουν δημιουργηθεί στον οργανισμό του από τα παράσιτα και τη συνολική κλινική εικόνα του ασθενή του, θα προτείνει το ανάλογο θεραπευτικό πρωτόκολλο και τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής που λάβει το ζωό. Η επιτυχία της θεραπείας έγκειται στην έγκαιρη προσκόμιση του ζώου στον Κτηνίατρο πρωτού η παρασίτωση προχωρήσει πολύ με μόνιμες βλάβες σε εσωτερικά όργανα, αλλά και στην συνεργασία του κηδεμόνα του κατοικίδιου στην ορθή εφαρμογή της θεραπείας που προτείνει ο Κτηνίατρος.
Η περίπτωση των παρασίτων αποδικνύει την σοφότητα της έκφρασης “η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας”. Με τις συχνές αποπασιτώσεις για εσωτερικά και εξωτερικά παράσιτα μπορεί να θωρακιστεί η υγεία του κατοικιδίου και να αποφευχθούν τα χειρότερα. Συνεπώς, η αποπαρασίτωση των κατοικιδίων για τα ενδοπαράσιτα δεν πρέπει να ξεπερνά τους 3 μήνες (ακομα κι αυτά που διαβιούν αποκλειστικά μέσα στο σπίτι). Εξαίρεση αποτελούν τα ζώα που έχουν συχνή πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο, που διατρέφονται με ωμές τροφές (barf, ωμό κρέας κτλ), αυτά που ζουν σε οικογένειες με μικρά παιδιά, εγκύους, υπερήλικες και ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις, αυτά που έχουν πρόσβαση στο κρεβάτι ή τον καναπέ του κηδεμόνα τους, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνουν αποπαρασίτωση κάθε μήνα. Για τα εξωπαράσιτα, τα κατοικίδια θα πρέπει να λαμβάνουν αποπαρασίτωση που θα τους καλύπτει καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Αναλόγως της διάρκειας του σκευάσματος που χρησιμοποιούν για τα εξωπαράσιτα θα πρέπει να ανανεώνεται αμέσως μετά τη λήξη της, πχ χάπι διάρκειας 1 μήνα, χάπι διάρκειας 3 μηνών, αμπούλα διάρκειας 1 μήνα, κολάτο διάρκειας 7-8 μηνών κτλ. Σε κάθε περίπτωση, οι κηδεμόνες δεν πρέπει να ξεχνούν ότι πρέπει να προστατεύουν τα κατοικίδια τους και από τις σκνίπες (οι οποίες μεταδίδουν την Λεϊσμανίαση) οπότε κολάρα και αμπούλες που απωθούν τις σκνίπες κρίνονται αναγκαία ιδίως για τα ζώα που έχουν πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο ακόμα και μερικές ώρες της ημέρας.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι κάποια από τα παράσιτα των κατοικιδίων μεταδίδονται στον άνθρωπο όπως κάποια παράσιτα του εντέρου, ενώ άλλα μπορούν να του μεταδόσουν ασθένειες όπως οι ψύλλοι που γίνονται φορείς επικίνδυνων μικροβίων. Συνεπώς, η πρόληψη της παρασίτωσης των κατοικιδίων δεν προστατεύει μόνο το ίδιο το κατοικίδιο αλλά και ολόκληρη την οικογένεια που συμβιώνει μαζί του. Η πρόληψη είναι ασπίδα προστασίας για όλους!
Δρ Δήμητρα Σωφρονίου
Κτηνίατρος
Κτηνιατρική Κλινική Love4Pets
Λεωφόρος Ομονοίας 26, Λεμεσός
70009082